موتورهای دیزلی به دلیل قدرت بالا و مصرف سوخت کمتر نسبت به موتورهای بنزینی، کاربرد گسترده‌ای در خودروهای سنگین، کشاورزی و صنعتی دارند. اما یکی از مشکلات رایج آن‌ها، بدکار کردن موتور دیزلی است. این مشکل می‌تواند به صورت لرزش، ریپ زدن، کاهش قدرت یا حتی خاموش شدن ناگهانی ظاهر شود. شناخت دقیق علت بدکار کردن موتور دیزلی و رفع سریع آن، علاوه بر جلوگیری از هزینه‌های سنگین تعمیر، عمر موتور را نیز افزایش می‌دهد.
علائم بدکار کردن موتور دیزلی
قبل از بررسی علت‌ها، بهتر است علائم رایج بدکار کردن موتور دیزل را بشناسیم:
لرزش شدید موتور در حالت کارکرد آرام
سخت روشن شدن موتور به‌خصوص در هوای سرد
کاهش توان و کشش موتور هنگام رانندگی یا بارگیری
ریپ زدن موتور در دورهای پایین یا هنگام شتاب‌گیری
خروج دود غیرعادی (سیاه، آبی یا سفید) از اگزوز
اگر هرکدام از این نشانه‌ها را مشاهده کردید، احتمال دارد که موتور دیزلی شما دچار یکی از ایرادات رایج زیر باشد.
برای خواندن مطالب مرتبط به مقاله علت دود سیاه موتور دیزلی مراجعه کنید
علت‌های بدکار کردن موتور دیزلی
۱. مشکلات سیستم سوخت‌رسانی
سیستم سوخت‌رسانی قلب موتور دیزل است. گرفتگی فیلتر سوخت یا خرابی پمپ انژکتور باعث می‌شود سوخت کافی و تمیز به سیلندرها نرسد. نتیجه آن احتراق ناقص و بدکار کردن موتور است.
۲. خرابی یا کثیفی انژکتورها
انژکتورها وظیفه پاشش دقیق سوخت را دارند. اگر به دلیل آلودگی یا فرسودگی درست کار نکنند، سوخت به‌طور یکنواخت پاشیده نمی‌شود و موتور لرزش پیدا می‌کند. این مشکل حتی می‌تواند باعث افزایش مصرف سوخت شود.
۳. هوا گرفتن سیستم سوخت
وجود حباب‌های هوا در لوله‌های سوخت‌رسانی مانع جریان مناسب گازوئیل می‌شود. این حالت معمولاً پس از تعویض فیلتر سوخت یا نشتی در اتصالات رخ می‌دهد و یکی از شایع‌ترین علت‌های بدکار کردن موتور دیزلی است.
۴. گرفتگی فیلتر هوا
موتور برای احتراق کامل نیاز به هوای کافی دارد. فیلتر هوای کثیف مانع ورود هوا می‌شود و احتراق ناقص رخ می‌دهد. نتیجه آن ریپ زدن موتور و خروج دود سیاه از اگزوز است.
۵. خرابی شمع‌های گرم‌کن (Glow Plug)
موتور دیزلی در هوای سرد برای استارت اولیه به شمع گرم‌کن نیاز دارد. اگر این قطعه خراب شود، موتور هنگام استارت بدکار می‌کند و ممکن است چند بار خاموش شود تا بالاخره روشن بماند.
۶. مشکلات سیستم اگزوز و توربوشارژر
انسداد مسیر خروج دود یا خرابی توربو باعث افزایش فشار و کاهش کارایی موتور می‌شود. در این حالت موتور با قدرت کم و لرزش زیاد کار می‌کند.
۷. کیفیت پایین یا آلودگی سوخت
گازوئیل بی‌کیفیت یا آلوده می‌تواند انژکتورها را کثیف کند و سیستم سوخت‌رسانی را تحت فشار قرار دهد. این موضوع نه‌تنها علت بدکار کردن موتور دیزلی است، بلکه به مرور زمان باعث خرابی جدی قطعات می‌شود.
روش‌های رفع بدکار کردن موتور دیزلی
۱. تعویض فیلتر سوخت و هوا
اگر موتور بدکار می‌کند، اولین اقدام بررسی فیلترهاست. فیلتر سوخت و هوا باید طبق برنامه سرویس تعویض شوند.
۲. سرویس انژکتورها
شست‌وشو یا تعویض انژکتورهای معیوب باعث می‌شود پاشش سوخت دقیق‌تر شود و احتراق به شکل استاندارد انجام گیرد.
3. هواگیری سیستم سوخت
پس از هرگونه تعمیر یا تعویض فیلتر، لازم است سیستم سوخت هواگیری شود تا حباب‌ها از مسیر حذف شوند.
4. بررسی و تعویض شمع گرم‌کن
در مناطق سردسیر، خرابی شمع گرم‌کن یکی از دلایل اصلی سخت روشن شدن و بدکار کردن موتور است.
5. استفاده از سوخت باکیفیت
همیشه از جایگاه‌های معتبر سوخت‌گیری کنید تا از ورود گازوئیل آلوده به سیستم جلوگیری شود.
6. بازدید توربو و مسیر اگزوز
انسداد اگزوز یا خرابی توربو باید سریعاً برطرف شود تا موتور عملکرد عادی داشته باشد.
نکات پیشگیرانه و سرویس دورهای
- استفاده از گازوئیل باکیفیت و افزودنی‌های استاندارد
- تعویض دورهای فیلتر هوا و سوخت
- بازدید و سرویس انژکتورها هر چند هزار کیلومتر
- تمیز نگه داشتن سیستم ورودی هوا و اگزوز
- توجه به نشانه‌های اولیه مثل لرزش و افزایش دود برای جلوگیری از خرابی‌های بزرگ‌تر
پرسش‌های متداول
❓ چرا موتور دیزلی در حالت درجا بدکار می‌کند؟
این مشکل معمولاً به علت گرفتگی انژکتورها، فیلتر هوا یا هوا گرفتن سیستم سوخت ایجاد می‌شود.
❓ آیا بدکار کردن موتور دیزلی همیشه نشانه خرابی انژکتور است؟
خیر. ممکن است به دلیل کیفیت پایین سوخت، نشتی لوله‌ها یا خرابی شمع گرم‌کن نیز باشد.
❓ بهترین راه پیشگیری از بدکار کردن موتور دیزل چیست؟
سرویس دورهای، استفاده از سوخت استاندارد و تعویض به‌موقع فیلترها بهترین راه پیشگیری است.
پیشنهاد میکنیم برای خواندن مطالب بیشتر به یونیت انژکتور محمد مراجعه کنید
جمع‌بندی
علت بدکار کردن موتور دیزلی می‌تواند از مشکلات ساده‌ای مثل گرفتگی فیلتر تا ایرادات جدی‌تر مانند خرابی انژکتور یا توربو متفاوت باشد. شناخت سریع علت و اقدام به رفع آن، نه‌تنها باعث بهبود عملکرد موتور می‌شود، بلکه از هزینه‌های سنگین تعمیرات در آینده جلوگیری می‌کند.